Νέα

Συνέντευξη του κου Πασχάλη Αποστολίδη, Προέδρου ΣΦΕΕ στη Ναυτεμπορική, 25 Απριλίου 2016

1. Όπως είναι πλέον παραδεκτό, η Δημόσια Δαπάνη για το σύνολο των συνταγογραφούμενωνσκευασμάτων στην Ελλάδα δεν θα ξεπερνά για τα επόμενα χρόνια τα 2,5 δις. ευρώ. Με ποιο τρόπο λοιπόν μπορούν με ένα τόσο χαμηλό προϋπολογισμό οι φαρμακευτικές εταιρείες να λειτουργήσουν καλύπτοντας αφενός τις ανάγκες αφετέρου να μην επιβαρύνονται κόστη που φρενάρουν την ανάπτυξή τους; 

Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πιεστική απ΄αυτή που περιγράφετε. Η δαπάνη όντως φαίνεται πως παγιώνεται στο όριο των 2,5 δις ευρώ, αλλά βλέπουμε πως οι εξοντωτικές επιστροφές (rebates & clawback). προς τα ασφαλιστικά ταμεία επιβεβαιώνουν πως ο προϋπολογισμός αυτός δεν επαρκεί να καλύψει τις ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί. Και αυτό συμβαίνει σε μια αγορά που έχει ήδη «κάψει» τα αποθέματά της τα προηγούμενα χρόνια, προκειμένου να μην σταματήσει η ανατροφότηση σε φάρμακα. Το ερώτημα που τίθεται πια δεν είναι «πως θα τα καταφέρουν οι φαρμακευτικές εταιρίες» αλλά «πως δεν θα καταρρεύσει πλήρως το σύστημα υγείας». Έχουμε φύγει πλέον και από το στάδιο «το χρεώνουμε στις φαρμακευτικές» και τώρα είναι ζήτημα ασφάλειας της κοινωνίας απέναντι σε υπαρκτούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία, οι οποίοι προκύπτουν από τους χαμηλούς αυτούς προυπολογισμούς. Τώρα είμαστε σε «κόκκινο συναγερμό», για τον οποίο είχαμε προειδοποιήσει, αν συνεχίζονταν η πολιτική των περικοπών χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές στην Υγεία. Και επειδή δεν υπάρχουν «μαγικά» που μπορούν να κάνουν οι εταιρίες, όπως δεν υπάρχουν «μαγικά» που μπορεί να κάνει η Πολιτεία, ώστε οι περικοπές να είναι μόνο αριθμητικές πράξεις χωρίς αντίκτυπο στις παροχές υγείας, εμείς, ο ΣΦΕΕ, θεωρούμε μονόδρομο τον επανασχεδιασμό του συστήματος, τον έλεγχο του συνόλου των δαπανών, την εφαρμογή μέτρων ελέγχου του όγκου συνταγογράφησης – όπως το πλαφόν για τους γιατρούς -, τη λειτουργία της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης, τα πρωτόκολλα συνταγογράφησης και τα μητρώα ασθενών. Μου φαίνεται αδύνατο να μην το συνειδητοποιεί αυτό η κυβέρνηση, η οποία έχει και την μεγάλη εικόνα έτσι όπως διαμορφώνεται στα νοσοκομεία από τα χρέη του Δημοσίου, από τις νέες ανάγκες που δημιουργεί το προσφυγικό , από την αύξηση των ανασφάλιστων και των ανέργων για τους οποίους και θα πρέπει, όπως έχουμε σημειώσει επανειλημμένως, να υπάρξει ειδικό κονδύλι όπως θα πρέπει να εξαιρεθούν τα εμβόλια από την υπάρχουσα δημόσια δαπάνη, τα οποία αφορούν στην πρόληψη και όχι στη θεραπεία. Για να βρεθεί μια ισορροπία πρέπει τώρα να οργανωθεί μια ουσιαστική συνεργασία Πολιτείας και φορέων ώστε, χωρίς δαιμονοποιήσεις, να δουλέψουμε από κοινού για να υπάρξει ομαλότητα και προβλεψημότητα σε ένα βιώσιμο σύστημα.

2. Σε ποιο επίπεδο έχουν φτάσει σήμερα τα χρέη προς τον φαρμακευτικό κλάδο και τι προτείνετε με δεδομένη την ανυπαρξία ρευστότητας του Δημοσίου ώστε κάποια στιγμή να μειωθούν αυτές οι οφειλές; 

Θα σας πω μόνο ότι οι οφειλές του Δημοσίου προς τις φαρμακευτικές εταιρίες ξεπέρασαν το 1,1 δις ευρώ, ενώ συσσωρεύονται και νέες οφειλές φτιάχνοντας ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος εγκλωβίζει σε καθεστώς τεράστιας ανασφάλειας πρώτα απ΄όλα τους ασθενείς. Και αξίζει να σημειώσουμε πως κάτω ακόμα και από τις πιο αντίξοες συνθήκες που προέκυψαν με τους περιορισμούς κεφαλαίων (capital controls) η έλλειψη χρηματοδότησης και άρα ρευστότητας έφτασε τον κλάδο στα όρια του, παρ’ όλα αυτά οι φαρμακευτικές εταιρίες, ελληνικές και διεθνείς, στήριξαν τον Έλληνα ασθενή με υπευθυνότητα χωρίς να παρουσιαστούν φαινόμενα ελλείψεων. Υπάρχει όμως στρατηγική αντιμετώπισης και ο ΣΦΕΕ την έχει παρουσιάσει στην Πολιτεία με την δέσμευση να σταθούμε στο πλευρό της για να γίνει πράξη. Βασικοί άξονες της συνολικής μας πρότασης είναι….Πρώτον, να διεκδικήσουμε σοβαρά και οργανωμένα αναθεώρηση από την ΕΕ για την αύξηση των κονδυλίων και δεύτερον να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες θα βάλουν σε τάξη το σύστημα, ώστε να εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις του. Και σε αυτό το πλαίσιο, η δέσμευση της Πολιτείας για τακτοποίηση και διευθέτηση των εκκρεμοτήτων προς τις εταιρίες, μετά φυσικά την ολοκλήρωση της επικείμενης αξιολόγησης, είναι ένα θετικό μήνυμα. Άλλωστε, δεν είναι ζήτημα οικονομικής στενότητας το γεγονός ότι δεν αξιοποιείται όσο πρέπει η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ή ότι δεν έχει γίνει εξορθολογισμός των δαπανών και σε άλλα κέντρα κόστους –εκτός φαρμάκου- τα οποία μάλιστα αποτελούν και το 85% του συνολικού προϋπολογισμού της Υγείας. Ούτε είναι ζήτημα ρευστότητας ότι η χώρα χάνει τα τεράστια οφέλη των κλινικών μελετών επειδή κωλλυσιεργεί να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο που τώρα, όπως λειτουργεί, αποθαρρύνει αυτές τις επενδύσεις. Τώρα είναι ευθύνη της Πολτείας να κάνει τα αναγκαία βήματα για να βρεθεί κάποια ισορροπία ώστε να μπορέσει το σύστημα να ανακάμψει.

3. Με δεδομένη την κατάσταση που υπάρχει, εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια για επενδύσεις των φαρμακευτικών εταιρειών, ελληνικών και ξένων και σε ποιους τομείς (παραγωγή, κλινικές μελέτες, διεξαγωγή συνεδρίων κλπ).

Μέσα σε αυτό που λέτε «δεδομένη κατάσταση» συνυπάρχει μαζί με τα προβλήματα και μια άλλη αλήθεια. Θα τη συνοψίσω στο γεγονός ότι ο Κλάδος του Φαρμάκου είναι ο δεύτερος εξαγωγικός κλάδος της χώρας με μεγάλη δυναμική ανάπτυξης, εάν φυσικά το κράτος μας του επιτρέψει να την ασκήσει. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σημαντικά επενδυτικά σχέδια σε αναμονή, τα οποία εμπλέκουν ελληνικές και διεθνείς εταιρίες και δεν προχωρούν γιατί προϋποθέτουν τη δημιουργία ενός σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλοντος. Τα τελευταία χρόνια είχαμε το λιγότερο 1 νομοθετική παρέμβαση κάθε 11 μέρες, – και μάλιστα αιφνιδιαστικά τις περισσότερες- στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Και παρ’ όλα αυτά πολλές διεθνείς εταιρίες παράγουν και συσκευάζουν πάνω από το 40% του όγκου πωλήσεών τους σε ελληνικά εργοστάσια. Τα περιθώρια λοιπόν που υπάρχουν εξαρτώνται από την αλλαγή της εντελώς αντιαναπυξιακής νοοτροπίας που υπάρχει σε όλα τα επίπεδα και θα ήταν αυτοκτονικό για τη χώρα να παραμένει. Αντιθέτως, βασικές πρώτες αλλαγές θα έδιναν την αισιοδοξία στους επενδυτές να κινηθούν. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι κάθε φορά που εγκρίνεται μια κλινική μελέτη «εισάγονται» στην Ελλάδα περίπου 250.000 ευρώ και προκαλείται, σύμφωνα με τους δημοσιευμένους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές, καθαρή αύξηση στο ΑΕΠ της χώρας η οποία υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ ανά κλινική δοκιμή.

4. Το 2016 ήδη δείχνει να εξελίσσεται σε ένα ιδιαίτερα δύσκολο έτος για τον κλάδο του φαρμάκου. Ποια πιστεύετε θα είναι η εικόνα του ένα χρόνο μετά; (ενδεχόμενο αποσύρσεων, θέσεις εργασίας, αποχωρήσεις εταιρειών)

Οι εταιρίες είναι αδιαμφισβήτητα στα όρια των αντοχών τους τόσο λόγω των συσσωρευμένων οφειλών του δημοσίου όσο και λόγω της «χορηγικής» λογικής των rebates & clawback. Όπου μέσω αυτού του συστήματος καλούνται να «χορηγήσουν» την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης, όταν το 1 στα 4 φάρμακα προσφέρεται δωρεάν από τις εταιρίες του κλάδου. Όμως η πρόθεση του κλάδου, η πρόθεση των εταιριών, δεν είναι η λιγότερη δραστηριότητα στην Ελλάδα, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Η στενή συνεργασία ξένων και ελληνικών εταιριών, το εξαιρετικά υψηλού επιπέδου επιστημονικό προσωπικό, υψηλής εξειδίκευσης και αποδοχών το οποίο χρειάζεται τα αυτονόητα για να μπορέσει να μείνει και να δουλέψει στη χώρα, είναι σημαντικά «όπλα» για να μην επιβεβαιωθούν οι κακές προβλέψεις. Ο ΣΦΕΕ πραγματικά πιστεύει ότι δεν έχει προγραφεί η χρονιά αλλά, και μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αν η Πολιτεία δράσει με τον τρόπο που αρμόζει θα περάσουμε σε ένα πλαίσιο σταθερότητας και ομαλότητας. Διαφορετικά, προφανώς όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά και φυσικά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μεγάλες αλλαγές στον κλάδο, συμπεριλαμβανομένων των όσων αναφέρατε, κάτι που έντονα απεύχομαι.