Νέα

Συνέντευξη του κου Πασχάλη Αποστολίδη, Προέδρου ΣΦΕΕ στο PhB, Φεβρουάριος 2016

Η δαπάνη και φέτος αναμένεται να περιορισθεί στα 1,945 δις ευρώ. Εκτιμάτε ότι τα επόμενα χρόνια μπορεί να μειωθεί περαιτέρω;

Η δαπάνη αυτή είναι υπολογισμένη με την αριθμητική του Μνημονίου, η οποία ξεκινάει από το χειρότερο δυνατό σενάριο πίεσης για τη χώρα, για να φτάσει μετά από λίγο στην παραδοχή όλων ότι αυτό «δεν βγαίνει». Για να καταλάβετε- και σύντομα θα δημοσιοποιήσουμε και τα στοιχεία που το αποδεικνύουν- αν αυτό ισχύσει για τα επόμενα τρία χρόνια όπως προβλέπεται από τη συμφωνία με τους δανειστές, ο κάθε έλληνας θα είναι κατά 50% «φτωχότερος» στις δαπάνες υγείας από τον μέσο όρο των άλλων Ευρωπαίων. Καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για τεράστια και επικίνδυνη υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και του κοινωνικού κράτους. Γι αυτό ο ΣΦΕΕ επιμένει στη διαμόρφωση ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Υγεία που θα εξορθολογίζει την κατανομή των πόρων και θα εγγυάται τη βιωσιμότητα του συστήματος, εξισορροπώντας τις δαπάνες υγείας και στο υπόλοιπο 85% τους, πέραν δηλαδή των δαπανών για το φάρμακο–που αντιπροσωπεύει μόνο το 15% των δαπανών υγείας — και ήδη έχει μειωθεί σε υπερθετικό βαθμό. Ένα τέτοιο Σχέδιο θα είναι ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την κυβέρνηση και αν γίνει με σοβαρό και οργανωμένο τρόπο κανείς από την άλλη πλευρά του τραπεζιού δεν θα το αρνηθεί.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως παρά την περιορισμένη δαπάνη εξακολουθεί να υπάρχει προκλητή συνταγογράφηση. Μήπως τελικώς η συγκεκριμένη δαπάνη επαρκεί;

Η δαπάνη αυτή δεν επαρκεί με απολύτως αντικειμενικούς όρους. Είναι κάτω απο τα όρια «ασφάλειας» έτσι κι αλλιώς. Αυτό είναι το ένα δεδομένο. Το άλλο δεδομένο, όπως σας είπα και πριν, είναι η αυταπόδεικτη ανάγκη για εξορθολογισμό του συστήματος. Σε αυτή εντάσσεται η αντιμετώπιση της προκλητής συνταγογράφησης που αφορά στον όγκο της συνταγογράφησης και όχι στις τιμές των φαρμάκων. Και αυτό είναι αποκλειστική ευθύνη της Πολιτείας να το ελέγξει καθώς πλέον έχει στα χέρια της τα όπλα, με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση αλλά και το πλαφόν των γιατρών που έχει θεσπίσει.

Κυβερνητικοί παράγοντες ισχυρίζονται πως οι Έλληνες ασθενείς δε θα στερηθούν τα φάρμακά τους παρά τις όποιες περικοπές, απλά οι φαρμακοβιομηχανίες θα πρέπει να δίνουν μεγαλύτερες εκπτώσεις και να επιστρέφουν μεγαλύτερα ποσά (rebate– clawback). Σε μια περίοδο άγριας κρίσης για τους Έλληνες αυτό δεν ακούγεται και αρνητικό. Να μην πληρώνουν δηλαδή οι ασθενείς αλλά οι «εύπορες» φαρμακοβιομηχανίες…

Όποιος γνωρίζει στοιχειωδώς τους κανόνες της αγοράς καταλαβαίνει ότι αυτή η θέση δεν είναι υπεύθυνη στάση, αλλά κλισέ λαικισμού. Και η Υγεία, όταν μιλάμε για ανθρώπινες ζωές, για το δικαίωμα του ασθενή να έχει πρόσβαση στην κατάλληλη θεραπεία, δεν μπορεί να είναι πολιτικό παιχνίδι. Η αλήθεια είναι ότι με τις ανεξόφλητες οφειλές του Δημοσίου που ξεπερνοὐν τα € 1.3 δισεκατομμύρια, με τους υπέρογκους φόρους, την αποθαρρυντική πολιτική για επενδύσεις, τα capital controls και την μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης οι «εύπορες» φαρμακοβιομηχανίες  έχουν τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας. Ειδικά οι ελληνικές επιχειρήσεις που πιέζονται και από την απαίτηση προκαταβολής των προμηθευτών. Αν σπάσει αυτός ο κρίκος, πως θα οχυρωθεί η αλυσίδα διανομής που φτάνει μέχρι τον ασθενή;  Αυτά τα χρόνια ο Κλάδος λειτούργησε πολλές φορές στο «κόκκινο» και με αίσθημα ευθύνης απορρόφησε ο ίδιος τις κρίσεις για να μην φτάσουμε σε βαθιά ανθρωπιστική κρίση που θα σήμαινε η μεγάλη έλλειψη φαρμάκων. Ένα κράτος πρόνοιας όμως δεν μπορεί να λειτουργεί έτσι. Ούτε δαιμονοποιώντας τον πιο ισχυρό του σύμμαχο που είναι το Φάρμακο.

Ο ΣΦΕΕ δηλώνει πως δεν αντέχουν οι εταιρείες αυτά τα rebate και τα clawback που προκύπτουν. Μέχρι στιγμής όμως δε βλέπω να έχουν αποσυρθεί φάρμακα από την ελληνική αγορά ή να έχουν κλείσει εταιρείες…

Μέχρι στιγμής…Ακριβώς γιατί ο Κλάδος έχει την επίγνωση ότι χειρίζεται ένα υπέρτατο κοινωνικό αγαθό και όχι απλά ένα προιόν. Γι αυτό και διορθώσαμε ότι μπορούσαμε. Ουδέποτε θα εγκαταλείπαμε την κοινωνία στις δύσκολες στιγμές. Όμως τα όρια αντοχής είναι κοντά, έχουμε φτάσει σε σημείο επιβίωσης και γι αυτό δίνουμε μάχη να αφυπνιστεί η Πολιτεία και όλοι μαζί να κάνουμε το σύστημα βιώσιμο. Κι αυτό δεν γίνεται αν δεν είναι υγιής η επιχειρηματική δραστηριότητα των εταιριών φαρμάκου. Το γεγονός ότι έχουν αποσυρθεί περίπου 70 σκευάσματα από την ελληνική αγορά γιατί δεν μπορούν να τα «σηκώσουν» οι εταιρίες που τα προωθούν, καθώς οι τιμές που καθορίστηκαν είναι κάτω από το μέσο όρο των 3 χαμηλοτέρων στην Ευρώπη, δεν είναι καλό σημάδι. Όσον αφορά στο τι θα προκύψει με τη λειτουργία εταιριών, μπορώ να σας πω μετά λόγου γνώσεως ότι αναμένονται εξελίξεις στο χώρο μας. Και αναφέρομαι είτε σε εξαγορές, είτε σε αναζήτηση κεφαλαίων ελληνικών επιχειρήσεων από ξένα funds καθώς δεν μπορούν να αντλήσουν ρευστοτητα από την τραπεζική αγορά.

Η επιτροπή διαπραγμάτευσης που δημιουργήθηκε από το υπουργείο Υγείας τι θα καθορίσει τελικά; Θα διαπραγματεύεται ένα ένα τα φάρμακα και την τιμή τους;

Καταρχάς είναι εξαιρετικά θετικό βήμα ότι επιτέλους συστάθηκε αυτή η Επιτροπή που έπρεπε να έχει συσταθεί προ καιρού, για να υπερασπιστεί μια οργανωμένη και βιώσιμη εθνική θέση για την κατανομή των πόρων με βάση τις πραγματικές ανάγκες του συστήματος Υγείας. Από την πλευρά μας θα δώσουμε όλη μας την ενέργεια, όλη την τεχνογνωσία που διαθέτουμε τόσο  στο Υπουργείο και στον ΕΟΠΥΥ για να ενισχύσουμε την προσπάθεια. Τώρα για το πως θα γίνεται η διαπραγμάτευση για τις τιμές των φαρμάκων είναι ένα πλαίσιο που πρέπει να καθοριστεί στη βάση πολλών παραμέτρων. Για παράδειγμα…οι τιμές των παλαιότερων φάρμακων δεν μπορούν να μειωθούν περαιτέρω….Κάτω από το μέσο όρο των 3 χαμηλοτέρων τιμών της Ευρώπης που καθορίζουν και την τιμή αποζημίωσης συν τις υποχρεωτικές εκπτώσεις μέσω rebate ή της επιβολής ρήτρας επιστροφής μέσω clawback τα οποία μειώνουν την τιμή του φαρμάκου επιπλέον 25%… ξεπεράσαμε το όριο αντοχής που κρατάει τα φάρμακα αυτά στην ελληνική αγορά.

Στο πλαίσιο της επιτροπής διαπραγμάτευσης θα υπάρξουν νέες εκπτώσεις. Τι θα πάρετε ως αντάλλαγμα για να προσφέρετε μειωμένες τιμές;

Να το πω ξανά…Υπάρχει μια λογική στον καθορισμό των τιμών και μια σειρά κανόνων που διέπουν τον τρόπο που αυτές διαμορφώνονται. Αυτούς τους κανόνες υπερασπιζόμαστε, ώστε να διασφαλίζεται τελικά η πρόσβαση του ασθενή σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, οι οποίες δεν μπορεί να είναι πολυτέλεια των λίγων.  Η στάση του Κλάδου είναι να ενισχυθεί με κάθε τρόπο η συνεργασία με την Πολιτεία για να βρεθούν οι βιωσιμότερες λύσεις. Χρειάζεται σοβαρή στρατηγική για να πολλαπλασιάσουμε τα οφέλη για τον ασθενή με τις δυνατότητες που υπάρχουν κάθε φορά. Σε αυτό το πλαίσιο ο ΣΦΕΕ υποστηρίζει ότι τα φάρμακα που πρέπει να ενταχθούν στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης είναι τα νεὀτερα φάρμακα σοβαρών παθήσεων του Ν. 3816, τα οποία έχουν περιθώρια ευνοικότερων τιμών που για τα παλιότερα φάρμακα έχουν εξαντληθεί. Και επίσης έχουν πολύ μεγάλο ειδικό βάρος για τους ασθενείς που η ζωή τους εξαρτάται από την απρόσκοπτη πρόσβαση στις θεραπείες αυτές. Ωστόσο όλο αυτό το πλαίσιο δεν έχει ακόμη καθοριστεί με τον ΕΟΠΥΥ και το Υπουργείο.

Συχνά πυκνά ο ΣΦΕΕ ζητά την προώθηση των γενοσήμων φαρμάκων. Από την άλλη όμως το ποσοστό δεν αυξάνεται και πολλοί υποστηρίζουν ότι δε γίνεται τυχαία αλλά για να ευνοηθούν οι πολυεθνικές εταιρείες. Πως το σχολιάζετε;

Σας θυμίζω κυρία Ευθυμιάδου ότι ο ΣΦΕΕ εκπροσωπεί 35 διεθνείς εταιρείες και 30 ελληνικές με τρόπο αυτονόητα ενιαίο, γι αυτό άλλωστε είναι και «Σύνδεσμος» εταιριών που εκπροσωπεί περίπου το 90% της συνολικἠς αγοράς φαρμἀκου. Και υπάρχει, γιατί ο Κλάδος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από στενή σύνδεση των ξένων εταριών με τις ελληνικές εταιρίες, τόσο ώστε να μπορούμε να μιλάμε για μία ισχυρή φαρμακοβιομηχανία που καλύπτει όλο το φάσμα στο Φάρμακο. Από την έρευνα και την καινοτομία μέχρι την παραγωγή, την συσκευασία και την  αντικατάσταση παλαιών φαρμάκων με γενόσημα όταν λήγει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ( πατέντα ) αυτών των φαρμάκων. Αυτό αποτελεί ανεκτίμητη προστιθέμενη αξία τόσο στο πεδίο της Υγείας, όσο και στο χώρο της ανάπτυξης. Ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει το Εθνικό Σύστημα Υγείας και εγγυάται την απρόσκοπτη διασύνδεση της ελληνικής αγοράς με τις διεθνείς φαρμακευτικές εξελίξεις. Με αυτό το σκεπτικό ο ΣΦΕΕ υπερασπίζεται ό,τι ευνοεί την ορθολογικότερη κατανομή των πόρων ώστε να λειτουργεί όλη η μεγάλη αυτή αλυσίδα. Αυτή τη λογική αρχή υπηρετεί η θέση μας να ευνοούνται οι πολιτικές υπέρ των γενοσήμων που διασφαλίζουν τους ασθενείς, συμφέρουν το σύστημα Υγείας και εξοικονομούν πόρους για καινοτομία και νἐα φάρμακα ώστε να βελτιώνεται η ποιότητα των υπηρεσιών Υγείας. Οσον αφορἀ τα ποσοστἀ διείσδυσης των γενοσήμων, τα στοιχεἰα της ηλεκτρονικἠς συνταγογρἀφησης του ΗΔΙΚΑ δείχνουν πιἀ τα πρὠτα σημἀδια αλλαγἠς της συνταγογραφἰας, ὀπου σε μεγάλες κατηγορίες η διεἰσδυση φτἀνει μἐχρι και το 60% σε άλλες όμως κατηγορίες είναι ακόμη πολὐ χαμηλἠ που σημαίνει ὀτι τα περιθὠρια είναι μεγἀλα.

Το τελευταίο διάστημα διαφαίνεται ξεκάθαρα μία διαμάχη με τις ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες. Ακόμη και ο πρόεδρος της ΠΕΦ συχνά πυκνά παίρνει θέσεις ενάντια στις ξένες εταιρείες. Γιατί δημοσιοποιήθηκε ξαφνικά αυτή η κόντρα;

Ο ΣΦΕΕ εκπροσωπώντας ελληνικές και ξένες εταιρίες δεν μπορεί φυσικά να μπεί σε μια τέτοια λογική σαν αυτή που περιγράφετε. Και οπωσδήποτε δεν θα «ρίξουμε νερό στο μύλο» που τις όποιες ενστάσεις, διαφορές απόψεων και διαφωνίες, δηλαδή όλα τα λογικά πράγματα που συμβαίνουν σε μια αγορά, τις ομογενοποιεί κάτω από γενικούς και ακραίους «πολεμοχαρείς» τίτλους.

Η συντριπτική πλειοψηφία των προβλημάτων που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι κοινά για όλο τον Κλάδο και κανείς, πιστέψτε με, δεν θέλει να χάνεται πολύτιμη ενέργεια από την διεκδίκηση των κοινών μας στόχων. Σε ότι αφορά τώρα στις όποιες αναφορές γίνονται για τα γενόσημα εισαγόμενα φάρμακα, επισημαίνω ότι προκαλούνται από την αποσπασματική πολιτική που ακολουθείται που ως τέτοια αφήνει αρρύθμιστα πολλά ζητήματα και ενισχύει την ανασφάλεια και τον «εκνευρισμό» της αγοράς. Είναι ευθύνη της Πολιτείας η σταθεροποίηση του πλαισίου, ώστε να ξέρουν όλοι όσοι επενδύουν στο Φάρμακο τους όρους του παιγνιδιού.

Δεν σχετίζεται με το γεγονός ότι η κυβέρνηση δηλώνει ευθέως ότι στηρίζει τις ελληνικές εταιρείες; Άλλωστε στο κλίμα που ζούμε τα τελευταία χρόνια, με τις έντονες επιθέσεις από το εξωτερικό, θα έλεγε κανείς ότι δεν θα ήταν λανθασμένη μια τέτοια ενέργεια να στηριχθούν οι ελληνικές εταιρείες. Κάτι που άλλωστε κάνουν πολλές Ευρωπαϊκές χώρες για τις δικές τους εταιρείες…

Η ανάγνωση του ΣΦΕΕ είναι αυτή που σας είπα προηγουμένως. Το γεγονός ότι ο Κλάδος στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μια πολύ στενή συνεργασία εγχώριων και πολυεθνικών εταιριών διαμορφώνει από μόνο του τις ισορροπίες. Για να δώσω μια εικόνα, κατά μέσο όρο το 40% των φαρμάκων των πολυεθνικών εταιρειών στην Ελλάδα παρασκευάζεται και συσκευάζεται από ελληνικές εταιρίες και υπάρχουν περιθώρια για ακόμη μεγαλύτερη σύμπραξη. Συνεπώς όσο αυτονόητο είναι ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να στηρίζει την ελληνική επιχειρηματικότητα, άλλο τόσο αυτονόητο πρέπει να είναι πως από αυτή τη στήριξη δεν εξαιρούνται οι βασικοί σύμμαχοι για επενδύσεις, ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και θέσεις εργασίας.

Πως προβλέπετε να εξελίσσεται το 2016 στον τομέα των φαρμάκων, δεδομένου ότι η δαπάνη παραμένει μειωμένη και φαίνεται πως ο ΕΟΠΥΥ σκοπεύει να βάλει κι άλλους κόφτες» στη συνταγογράφηση;

Αυτό που έχουμε επισημάνει με κάθε τρόπο, ακόμη και στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο,–καταθέτοντας πλήρεις προτάσεις– είναι ότι οι τυφλές περικοπές δεν αποτελούν εξορθολογισμό και τώρα χρειάζεται επειγόντως συνολικός επανασχεδιασμός. Είμαστε οι πρώτοι που σχετικά με την επιβολή περιοριστικών μέτρων στην συνταγογράφηση από τον ΕΟΠΥΥ έχουμε ζητήσει μετ’ επιτάσεως συνολική στρατηγική στη βάση κλινικών οδηγιών, θεραπευτικών πρωτοκόλλων, σύνταξης μητρώων ασθενών για τις νέες ασθένειες. Όπως επίσης και την αξιοποίηση του πλαφόν του γιατρού αλλά και την παροχή κινήτρων τόσο στους γιατρούς, όσο και στους φαρμακοποιούς για την συνταγογράφηση γενοσήμων φαρμάκων ούτως ώστε να μεγαλώσουμε τις δυνατότητες για το σύστημα υγείας στα δεδομένα όρια που θέτει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.

Γιατί αντιδράσατε με τον κλειστό προϋπολογισμό στα νοσοκομειακά φάρμακα;

Η αντίδραση μας για τον κλειστό προϋπολογισμό στη νοσοκομειακή δαπάνη είχε να κάνει με την ξαφνική επιβολή μέτρων τα οποία μας αιφνιδίασαν και επιβλήθηκαν μέσα σε διάστημα το πολύ μιας εβδομάδος χωρίς να έχουμε περιθώριο διαβούλευσης. Σε μια περίοδο που η συσσώρευση βαρών χωρίς καν να εξοφλούνται οι οφειλές του Δημοσίου προς τις εταιρίες έχει οδηγήσει σε ασφυξία τον Κλάδο, προστέθηκε και η νοσοκομειακἠ ρἠτρα επιστροφἠς της υπἐρβασης ( clawback ) που θα προσθέσει μεταξύ € 140- €170 εκατομμύρια κατ’ ελάχιστο ως επιπλἐον υποχρέωση επιστροφής των φαρμακευτικών επιχειρήσεων προς το κράτος για το 2016.  Στην ουσία με την νέα αυτή επιβάρυνση, η οποία σημειωτἐον δεν ισχύει πουθενά αλλού στην Ευρώπη,  ο Κλάδος καλείται να χρηματοδοτήσει το 30% της συνολικής δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Αντιδράσαμε λοιπόν σε μια άδικη επιβάρυνση που κάνει ακόμη δυσκολότερη την εξίσωση για την βιωσιμότητα και την αναπτυξιακή προοπτική των επιχειρήσεων. Αλλά και σε μια λάθος νοοτροπία που συνεχίζει να αποθαρρύνει την επενδυτική δραστηριότητα την ώρα που η χώρα χρειάζεται ακριβώς το αντίθετο για να κάνει ένα αποφασιστικό βήμα ανάκαμψης.

Φαίνεται πως οι σχέσεις του ΣΦΕΕ με την ηγεσία του υπουργείου Υγείας είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Θεωρείτε ότι είναι στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθείται ή σχετίζεται με το γεγονός ‘ότι εκπροσωπείτε κυρίως ξένες εταιρίες πολυεθνικές;

Η επαφή μας με το Υπουργείο είναι συνήθως συνεχής και ο διάλογος σε πολύ καλό επίπεδο, οπότε εκτιμώ ότι η εσωστρέφεια που παρατηρούμε τελευταία είναι προσωρινή και οπωσδήποτε δεν είναι αποτέλεσμα πολιτικής επιλογής. Πιστεὐω ὀτι επιβάλλεται από την Κυβέρνηση –πόσο μάλλον από μία νέα Κυβἐρνηση– να συνομιλεί πολύ τακτικά με όλους τους φορείς ὀπως και με τη φαρμακοβιομηχανία που είναι ο πιο ισχυρός σύμμαχος της Πολιτείας απέναντι σε όλα τα στοιχήματα για την Υγεία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο Κλάδος πληρώνει επί της ουσίας το 1/3 της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης μέσω της επιβολής εκπτώσεων και ρήτρας επιστροφής. Επιβάλλεται λοιπόν η όποια αλλαγή στο ισχύον πλαίσιο, είτε αφορά φορολογικά μέτρα είτε αναπτυξιακά μέτρα, να ενσωματώνει το αποτέλεσμα διαβούλευσης για λύσεις οι οποίες να έχουν σημαντικό ποσοστό συναίνεσης και προφανώς να είναι βιώσιμες για όλους.

Όσο για αυτό που αναφέρατε για την εκπροσώπηση των εταιριών μέσα από τον ΣΦΕΕ, νομίζω ότι ήδη έχω ξεκαθαρίσει ότι ο Σύνδεσμος έχει  στόχο την εξεύρεση λύσεων που καλύπτουν το σύνολο της φαρμακοβιομηχανίας πολυεθνικής και ελληνικής και οι προτάσεις που έχουμε κάνει προς το Υπουργείο αντικατοπτρίζουν αυτόν και μόνο το στόχο.

Χρειάστηκε πρόσφατα να αναζητήσετε τον ίδιο τον τροϊκανό Τζ.Καρόνε για να λυθούν ζητήματα του κλάδου αλλά και να απευθυνθείτε στον πρωθυπουργό. Αυτές οι ενέργειες βελτίωσαν το κλίμα με το υπουργείο Υγείας ή χειροτέρεψαν τα πράγματα;

Αυτές οι ενέργειες εντάσσονται στην υλοποίηση της στρατηγικής επιλογής του ΣΦΕΕ να ενεργοποιηθεί προς όλες τις κατευθύνσεις προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι θέσεις μας, αλλά και να ενισχύσουμε, με την τεχνογνωσία και την δυναμική των εταιριών που εκπροσωπούμε, τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας σε ότι αφορά στην αναμόρφωση του συστήματος υγείας. Αλλά και τα εργαλεία που έχει η Πολιτεία στη διάθεσή της για να προχωρήσει με ταχύτητα στις απαιτούμενες αλλαγές. Αυτό φαντάζομαι και η Πολιτεία θα έπρεπε να το επιθυμεί και να το επιδιώκει.

Με τον πρωθυπουργό ποια είναι η ατζέντα;

Ιδιαιτέρως σε ότι αφορά στον Πρωθυπουργό, έχουμε υποβάλλει αίτημα και είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να παρουσιάσουμε την πορεία και κυρίως την προοπτική της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα, ως του δεύτερου εξαγωγικού Κλάδου της χώρας, αλλά και τη δέσμη των προτάσεων μας για την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και την ανἀπτυξη της χὠρας μἐσω προσέλκυσης κονδυλἰων για ἐρευνα και αξιολὀγηση νέων φαρμάκων (  μἐσω τριπλασιασμού των κλινικὠν δοκιμὠν  φαρμάκων που βρίσκονται στο προεγκριτικό στάδιο από € 80 εκατομμύρια που είναι σήμερα στα € 250 εκατομμύρια μέχρι το 2018 ) . Η υλοποίηση βέβαια αυτὠν των προτάσεων προΰποθέτει τη δημιουργία ενός σταθερού και προβλέψιμου περιβάλλοντος χωρίς αιφνιδιασμούς και επιβολή αποσπασματικών μέτρων που είναι εξάλλου και το βασικό μας αίτημα. Πέραν των άλλων θεωρούμε χρέος μας να είμαστε ενεργά παρόντες στην εθνική προσπάθεια, πιστεύοντας πάντα ότι με συνεννόηση και οργανωμένη συνεργασία η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει. Προστατεύοντας στο μεταξύ τα κοινωνικά αγαθά και λειαίνοντας όσο μπορούμε τις ανισότητες στα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως αυτό της ισότιμης πρόσβασης όλων σε ένα βιώσιμο και δίκαιο σύστημα Υγείας.