Νέα

Συνέντευξη του κου Πασχάλη Αποστολίδη, Προέδρου ΣΦΕΕ στο iatronet.gr, 25 Ιουλίου 2016

Γράφει: Καραγιαννοπούλου Δέσποινα
Επιχειρηματικό Ρεπορτάζ Υγείας

Το σύστημα είναι μη βιώσιμο, θέτει σε κίνδυνο τους ασθενείς και έχει φέρει τις φαρμακευτικές εταιρίες να λειτουργούν πέραν των ορίων αντοχών τους, σημειώνει μέσω του Ιatronet.gr, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, κ. Πασχάλης Αποστολίδης. Στο πλαίσιο αυτό, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι ο χρόνος τελείωσε και επιβάλλεται ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, για την υγεία… της ΥΓΕΙΑΣ.

Τι έχει κοστίσει στην φαρμακοβιομηχανία το clawback και το rebate τα προηγούμενα χρόνια και ποια είναι η εκτίμηση για τη φετινή περίοδο;

Η φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα μας έχει υποστεί μείωση, τα τελευταία χρόνια, κατά 61%, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σήμερα κάτω από το 50% του μέσου ευρωπαϊκού όρου! Είναι ξεκάθαρο πως από το ένα άκρο περάσαμε στο άλλο. Λειτουργούμε κάτω από το όριο ασφαλείας, με ένα κλειστό προϋπολογισμό της τάξης του 1.945 εκατομμυρίων ευρώ που ορίστηκε αγνοώντας κάθε επιστημονική μεθοδολογία προσδιορισμού του, αλλά κυρίως παραβλέποντας τις πραγματικές ανάγκες των Ελλήνων ασθενών. Ανάγκες που διευρύνονται καθώς αυξάνει ο αριθμός των ανασφαλίστων καθώς και των προσφύγων. Οι συνεχείς υπερβάσεις του προϋπολογισμού αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Στην ουσία ο φαρμακευτικός κλάδος σήμερα, μέσω των clawback και των rebates, υποκαθιστά την κρατική υποχρέωση και καλύπτει αυτές τις ανάγκες συνεισφέροντας το 25% της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις προσφέρουν 1 στα 4 φάρμακα δωρεάν!
Για να έχουμε μία αίσθηση των μεγεθών θα σας σημειώσω πως οι υποχρεωτικές εκπτώσεις και επιστροφές, για τις οποίες δεν υπάρχει όριο, άγγιξαν τα 620 εκατομμύρια ευρώ για το 2015 και εκτιμάται ότι θα πλησιάσουν στο 1 δις. ευρώ (1) το 2016. Και όλα αυτά την ίδια στιγμή που οι συσσωρευμένες οφειλές του κράτους προς τις εταιρίες του Κλάδου μας φθάνουν τα 1,4 δις. ευρώ, και παραμένουν ανείσπρακτες για περίπου 12 μήνες. Όλα αυτά δείχνουν πως το σύστημα είναι μη βιώσιμο, θέτει σε κίνδυνο τους ασθενείς και έχει φέρει τις φαρμακευτικές εταιρίες να λειτουργούν πέραν των ορίων αντοχών τους.

Ο κλάδος μας παρ’ όλες τις δυσχέρειες και σεβόμενος την κοινωνική του ευθύνη συνέχισε και συνεχίζει να υπερασπίζεται την απρόσκοπτη πρόσβαση των Ελλήνων πολιτών στα φάρμακα και τις θεραπείες που έχουν ανάγκη. Τώρα όμως χρειαζόμαστε άμεσες αλλαγές που θα αντιμετωπίζουν το σύνολο των παθογενειών για να αποκτήσουμε ένα βιώσιμο σύστημα υγείας. Η μείωση του claw back κατά 30% το 2017 και άλλο τόσο το 2018 που αναφέρονται ρητά και στο νέο μνημόνιο, περιγράφουν το επείγον των παρεμβάσεων που απαιτούνται.

Τι πρέπει να αλλάξει από τη πλευρά του κράτους αλλά και των παρόχων προκειμένου το σύστημα υγείας να γίνει βιώσιμο.

Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι και πρώτα απ’ όλους το κράτος, είναι πως δεν υπάρχει άλλος χρόνος ή ευκαιρίες για να αξιοποιήσουμε τη συσσωρευμένη εμπειρία των τελευταίων ετών, της κρίσης, ώστε να βελτιώσουμε τις συνθήκες και τις υπηρεσίες που παρέχουμε στους Έλληνες πολίτες. Και σε αυτό ακριβώς το σκοπό καθοριστικό ρόλο θα παίξει ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, ώστε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον σταθερότητας, ασφάλειας και προβλεψιμότητας, με τον εξορθολογισμό του χώρου της υγείας και ευνοώντας ταυτόχρονα την επένδυση στις αναπτυξιακές προοπτικές του φαρμακευτικού κλάδου.

Πρωτίστως, επιβάλλεται ο επανασχεδιασμός, ο εξορθολογισμός και η ανακατανομή των πόρων του συστήματος υγείας. Το φάρμακο αποτελεί μόλις το 15% των συνολικών δαπανών και επιπλέον περικοπές σε αυτό το σημείο είναι ανέφικτες. Γεγονός που συνεπάγεται ότι ο έλεγχος και η δομική αναδιάρθρωση των συνολικών δαπανών Υγείας, με μέτρηση και παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του συστήματος αποτελεί θεμελιώδη συνθήκη για την εξοικονόμηση των αναγκαίων πόρων του, αλλά και για την παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών υγείας. Επιπλέον χρειάζεται ένα νέο και δίκαιο σύστημα τιμολόγησης και αποζημίωσης που να αποτρέπει την «εξαφάνιση» των φαρμάκων αλλά και την άδικη επιβάρυνση των ασθενών.

Ειδικότερα, είναι ξεκάθαρη πλέον η προτεραιότητα που πρέπει να δοθεί στον επανακαθορισμό της πολιτικής υγείας με σαφή έμφαση στην ανάπτυξη του δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και την αποσυμφόρηση της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας βαθμίδας υγείας, με άξονα τον εξορθολογισμό της νοσοκομειακής περίθαλψης. Ταυτόχρονα, καταλυτικό ρόλο παίζουν ο εκσυγχρονισμός του συστήματος υγείας, η διασύνδεση των παρόχων, η επένδυση σε προγράμματα με στόχο την πρόληψη, την αγωγή και την προαγωγή της υγείας καθώς και η αξιοποίηση των δεδομένων και στοιχείων (big data). Ενώ την ίδια στιγμή η υλοποίηση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, η εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων, το μητρώο ασθενών, η αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας (ΗΤΑ), η προώθηση των γενοσήμων συνδράμουν όχι μόνο στον έλεγχο της δαπάνης, αλλά και στην αναβάθμιση του συστήματος υγείας.

Οι παρεμβάσεις στην αγορά φαρμάκου χρειάζονται ισορροπία, προκειμένου να διαφυλαχθούν οι στόχοι πρόσβασης και αποτελεσματικότητας.
Αυτή τη στιγμή ερευνώνται πάνω από 7.000 νέα φάρμακα παγκοσμίως και αναμένονται ιδιαίτερα θετικά νέα για την αντιμετώπιση ασθενειών μέσα στην επόμενη πενταετία. 7.000 καινοτόμα φάρμακα και νέες τεχνολογίες που έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν οφέλη στους ασθενείς στο σύστημα υγείας και την κοινωνία. Η φαρμακοβιομηχανία προσφέρει όλο και περισσότερα καινοτόμα νέα φάρμακα και εμβόλια. Αναγνωρίζουμε ότι, προκειμένου οι ασθενείς και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης να επωφεληθούν από αυτό το νέο κύμα της φαρμακευτικής καινοτομίας, η υγειονομική περίθαλψη πρέπει να είναι προσιτή σήμερα και βιώσιμη στο μέλλον.

Άλλωστε, τα σημερινά καινοτόμα φάρμακα είναι τα αυριανά γενόσημα και βιοϊσοδύναμα, γι’ αυτό και σήμερα έχουμε φθηνότερες επιλογές για τη θεραπεία ασθενειών όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες και η κατάθλιψη. Αυτό θα επεκταθεί στο μέλλον και σε νόσους όπως ο καρκίνος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.λπ. Αυτή είναι η πραγματική αξία της καινοτομίας μακροπρόθεσμα.

Ο φαρμακευτικός κλάδος, σεβόμενος τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας, ήταν και παραμένει στη διάθεση της Πολιτείας με προτάσεις και παρεμβάσεις, που έχει ήδη καταθέσει, για να συζητηθούν και να υλοποιηθούν οι βέλτιστες λύσεις. Με την ανακατανομή πόρων και με την έξυπνη διαχείρισή τους είναι εφικτό να μην διακινδυνέψουμε καμία από τις παροχές προς τους ασθενείς αλλά να τους παρέχουμε καλύτερη ποιότητα ζωής. Και σε αυτήν την προσπάθεια συνεννόησης επενδύουμε στο ΣΦΕΕ, όπως άλλωστε κάνει ο κλάδος διεθνώς σε συνεργασία με τις Κυβερνήσεις και όλους τους φορείς των συστημάτων υγείας για την εξεύρεση των βέλτιστων λύσεων προς όφελος του ασθενή.

Ποια είναι η συμβολή της φαρμακοβιομηχανίας στην οικονομία;

Είναι σημαντική και πολυεπίπεδη. Ο κλάδος του φαρμάκου, είναι ο δεύτερος σε εξαγωγές για την εθνική οικονομία, και στηρίζει άμεσα και έμμεσα 87.000 θέσεις εργασίας, κατά βάση υψηλής εξειδίκευσης, συμβάλλοντας αθροιστικά στο ΑΕΠ κοντά στο 4%. Απασχολεί εξειδικευμένο προσωπικό υψηλής ειδίκευσης. Η άμεση επίδραση του κλάδου στο ΑΕΠ υπολογίζεται στα €1,52 δις, ενώ, αν συνυπολογιστούν και οι έμμεσες επιδράσεις καθώς και η συμβολή της αύξησης στην κατανάλωση, το συνολικό ποσό ανέρχεται στα €7,55 δις (~4% του Ελληνικού ΑΕΠ). Πέραν όμως αυτού υπάρχει και μία ακόμα παράμετρος. Η σύμπραξη ελληνικών και διεθνών εταιριών στον κλάδο του φαρμάκου δημιουργεί έναν ισχυρό αναπτυξιακό πυλώνα για την ελληνική οικονομία, κρίσιμο πλεονέκτημα για την προοπτική δημιουργίας ενός «hub» έρευνας και ανάπτυξης για το χώρο της καινοτομίας στο φάρμακο. Ακόμη και σήμερα στην Ελλάδα παράγεται μέχρι το 40% των φαρμάκων, κατ΄ όγκο, των διεθνών φαρμακευτικών εταιριών με τον κλάδο να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αναπτυξιακούς πυλώνες της Ελληνικής Οικονομίας, έχοντας δυνατότητα να καταγράψει ακόμα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στο άμεσο μέλλον αν γίνουν κατάλληλες παρεμβάσεις. Τέτοιες προτείνουμε να είναι:

• Σχεδιασμός μηχανισμού φορολογικών αναπτυξιακών κινήτρων: Βελτίωση του πλαισίου φορολογικών κινήτρων για δαπάνες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και δημιουργία θεσμικού πλαισίου, με στόχο την ενίσχυση των εγχώριων επενδύσεων και την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, υψηλής τεχνολογικής στάθμης και παραγωγής προϊόντων μεγάλης προστιθέμενης αξίας.
• Δημιουργία κινήτρων για την ανάπτυξη της κλινικής έρευνας: εξάλειψη γραφειοκρατίας, βελτίωση διαδικασίας έγκρισης των κλινικών μελετών σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο και θέσπιση οικονομικών κινήτρων.
• Ενίσχυση εξωστρέφειας – επιχειρηματικότητας: Προγράμματα εξωστρέφειας και διαχείρισης καινοτομίας, μέσω διευκόλυνσης των σχετικών διαδικασιών, ώστε οι Ελληνικές εταιρίες φαρμακευτικών σκευασμάτων να μπορέσουν να επεκτείνουν περαιτέρω τις διεθνείς δραστηριότητές τους τόσο σε γειτονικές αγορές όσο και σε άλλες επιλεγμένες αγορές, όπου υπάρχουν συγκεκριμένες ευκαιρίες.
• Διασύνδεση έρευνας με την παραγωγή: Δράσεις για τη διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή, μέσω συνεργατικών προγραμμάτων, ενίσχυση της επιχειρηματικής αξιοποίησης της επιστημονικής γνώσης σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα. Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, ώστε ο τομέας να αποκτήσει τα απαιτούμενα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά, ώστε να ανταπεξέλθει στο διεθνή ανταγωνισμό.

Ποια είναι η θέση του ΣΦΕΕ όσον αφορά τα γενόσημα;

Ο βαθμός διείσδυσης των γενοσήμων φαρμάκων στην πατρίδα μας είναι εξαιρετικά χαμηλός και αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς, εκτός των άλλων, θα επιτρέψει την απαραίτητη εξοικονόμηση πόρων για τη χρήση καινοτόμων θεραπειών που η επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη μας προσφέρει.

Ο ΣΦΕΕ ανέκαθεν στήριζε και στηρίζει τη δίκαιη τιμολόγηση των γενοσήμων φαρμάκων και την κατοχύρωση ανταγωνιστικών τιμών, οι οποίες διασφαλίζουν την βιωσιμότητα των Ελληνικών επιχειρήσεων που τα παράγουν και ταυτόχρονα προστατεύουν τις θέσεις εργασίας στην Ελληνική φαρμακοβιομηχανία.

Υπάρχουν πεδία δράσης τα οποία είναι ανεκμετάλλευτα αν και θα μπορούσαν να συνδράμουν τα μέγιστα στο Σύστημα Υγείας;

Παγκοσμίως ο κλάδος του φαρμάκου βρίσκεται στην κορυφή της καινοτομίας ενώ και στην Ευρώπη είναι ο πρώτος κλάδος σε επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη, με 7000 νέα φάρμακα να βρίσκονται υπό εξέλιξη. Φανταστείτε λοιπόν σε αυτό το πεδίο τις δυνατότητες που ξεδιπλώνονται για τη χώρα μας, όταν για παράδειγμα, με κάθε νέα κλινική έρευνα «εισάγονται» στην Ελλάδα πάνω από 250.000 ευρώ και εκτιμάται ότι προκαλείται αύξηση του ΑΕΠ περίπου κατά 500.000 ευρώ. Σε αυτούς τους αριθμούς αθροίστε επίσης, τις χιλιάδες θέσεις εργασίας, αλλά και τους ωφελούμενους ασθενείς που δεν θα είχαν αλλιώς άμεση πρόσβαση στις καινούργιες θεραπείες. Επιπλέον, στοχεύοντας στην καινοτομία πολλαπλασιάζονται τα οφέλη καθώς ισχυροποιείται με τεχνογνωσία ο ελληνικός ιατροφαρμακευτικός κλάδος, ο οποίος είναι από εκείνους στους οποίους η χώρα μας είναι πραγματικά πολύ καλή.

Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν ένα φιλικό, σταθερό και χωρίς γραφειοκρατία περιβάλλον που ευνοεί την επιχειρηματικότητα και την έρευνα και που αξιοποιεί το, υψηλού επιπέδου, επιστημονικό προσωπικό της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΦΕΕ έχει τοποθετηθεί με προτάσεις και δράσεις με στόχο τον τριπλασιασμό των κλινικών ερευνών στη χώρα μας, όταν το 2015 η επένδυση σε αυτές μόλις άγγιξε τα 100 εκ. ευρώ ενώ στο Βέλγιο την ίδια χρονιά επενδύθηκαν περισσότερα από 2 δις ευρώ. Συνεργαζόμαστε με την Πολιτεία και προσδοκούμε γρήγορα να έχουμε θετικά αποτελέσματα προς αυτή την κατεύθυνση.