Νέα

Μια συνέντευξη με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος έχει πάντα ένα κλασσικό ενδιαφέρον.  Στη συγκεκριμένη περίπτωση αποκτά ακόμα περισσότερο, γιατί μιλάμε με το νέο Πρόεδρο του ΣΦΕΕ, κο Πασχάλη Αποστολίδη ο οποίος αναλαμβάνει τα ηνία του Συνδέσμου, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη για τα οικονομικά της χώρας συγκυρία και με μια εντελώς νέα κυβέρνηση. Ο κος Αποστολίδης που ήταν Αντιπρόεδρος  του ΣΦΕΕ σε κρίσιμους τομείς και για αρκετά χρόνια στα προηγούμενα Διοικητικά Συμβούλια, διαθέτει την εμπειρία, αλλά και μια πολύ καλή εικόνα στην εν γένει αγορά του χώρου της Υγείας, καλείται τώρα να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πρόκληση. Να βγάλει αλώβητη τη φαρμακοβιομηχανία σε αυτό το δύσκολο και ιδιαιτέρως ασταθές περιβάλλον, το οποίο  διαμορφώνεται και από την οικονομική ασφυξία, και από τα νέα στελέχη που αναλαμβάνουν θέσεις εξουσίας με στόχο να υλοποιήσουν διαφορετικές πολιτικές από τους προκατόχους τους. Το στοίχημα είναι μεγάλο και απομένει ο κος Αποστολίδης – που ως δρομέας μεγάλων αποστάσεων, στον ελεύθερό του χρόνο, ξέρει από τρέξιμο – να αποδείξει ότι τα καταφέρνει σε έναν αγώνα που αναμένεται να είναι περισσότερο από μαραθώνιος… Στην εκκίνησή του όμως ο κος Αποστολίδης απευθύνεται στην κυβέρνηση και προτείνει να τρέξουν μαζί προκαλώντας:

«Εάν καλύψετε εσείς το 50% της φαρμακευτικής περίθαλψης των ανασφάλιστων, εμείς αναλαμβάνουμε το υπόλοιπο 50%».

Είστε ο τρίτος πρόεδρος που αναλαμβάνει τα ηνία του ΣΦΕΕ από την αφετηρία της κρίσης. Θεωρείτε ότι αυτή είναι δυσκολότερη περίοδος από ότι ήταν το 2009 ή το 2012;

Καταρχάς είναι τιμή για μένα η ανάδειξή μου στη θέση του προέδρου μία θέση που αν και έχει διακριτό ρόλο δε θα τη χαρακτήριζα πρωσοποπαγή. Ο ΣΦΕΕ είναι ένας συλλογικός φορέας με συνολική ευθύνη στις αποφάσεις και στη δράση μας και συνεπώς οι κινήσεις και οι οι πράξεις του προέδρου του ΣΦΕΕ αντανακλούν ακριβώς αυτό, τη συλλογικότητα και τη πολυφωνία του συνδέσμου. Η σημερινή συγκυρία παρουσιάζει μία κρίσιμη ιδιαιτερότητα σε σχέση με το παρελθόν αφού και η ελληνική οικονομία αλλά και ο χώρος του φαρμάκου βρίσκονται σε οριακό σημείο.

Άρα λοιπόν  πιο κρίσιμη η σημερινή συγκυρία;

Κάθε περίοδος έχει κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν και κάθε νέο ΔΣ έχει νέες προκλήσεις να αντιμετωπίσει. Σας θυμίζω ότι το 2010 είχαμε την πρώτη υπουργική απόφαση για την οριζόντια μείωση των τιμών και το 2012 είχαμε το PSI, τη μείωση κατά ένα δις των οφειλών των δημόσιων ταμείων και των νοσοκομείων  προς τις εταιρείες..

Ναι αλλά τότε υπήρχε και διαφορετικό παρελθόν κερδών. Μήπως αυτό είναι ένα σημείο που κάνει τη διαφορά;

Αυτό που λέτε μου δίνει την ευκαιρία να σας πω ότι πλέον από τη κρίση έχουμε διδαχθεί πολλά. Ο κλάδος μπορεί να βρίσκεται στην κρισιμότερη φάση του, ο ΣΦΕΕ έχει όμως πλέον σημαντική γνώση οργάνωση και σίγουρα έχουμε αποκτήσει καλύτερα αντανακλαστικά. Από κει και πέρα η ιδιαιτερότητα αυτής της περιόδου έχει να κάνει και με τη χάραξη της νέας πολιτικής για την υγεία και το φάρμακο. Για αυτό περιμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε τις συγκεκριμένες  γραμμές που χαράσσει η κυβέρνηση πέρα από τις εξαγγελίες που έχουμε ακούσει.

Υπάρχουν θέματα που είναι αποφασιστικής προτεραιότητας για σας;

Για το δικό μας κλάδο είναι σημαντικό να υπάρχει ρευστότητα, σταθερό φορολογικό περιβάλλον μειωμένη γραφειοκρατία και μια πολιτική Υγείας εκ μέρους της κυβέρνησης που θα μας επιτρέπει να διαμορφώνουμε τη στρατηγική μας χωρίς να αιφνιδιαζόμαστε. Επιπλέον πρέπει να υπάρχει αναγνώριση και άνοιγμα των συνόρων στην καινοτομία αφού αυτή είναι η κινητήριος δύναμη του φαρμακοβιομηχανία και πάνω σε αυτήν επενδύουμε. Τα θέματα αυτά εμείς τα έχουμε βάλει στο τραπέζι εδώ και μήνες. Κάτι που μας απασχολεί επιπλέον είναι το κλίμα του διαλόγου να είναι θετικό και να μη γίνεται διάκριση εταιρειών πολυεθνικών και εγχώριων όπως δε γίνεται σε καμία χώρα γιατί αυτός είναι ένας διαχωρισμός δίχως νόημα.

Πάντως κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο ο πρωθυπουργός εξέφρασε την υποστήριξή του στις εγχώριες εταιρίες αφήνοντας σας απέξω ενώ ο υπουργός Υγείας έχει  στηλιτεύσει τα «υπερκέρδη» των εταιρειών…

Κατά αρχάς θα έλεγα ότι υπάρχει μία μη ορθή ενημέρωση του υπουργού και θέλω να επισημάνω ότι και ο πρωθυπουργός στις εξαγγελίες του δεν αναφέρθηκε  στην κερδοφορία των πολυεθνικών αλλά περιορίσθηκε να μιλήσει για σπατάλες που οδήγησαν στα κακώς κείμενα της Υγείας και δε δαιμονοποίησε τα κέρδη των επιχειρήσεων.  Κανείς δε μπορεί να κατηγορεί μια  εταιρεία επειδή παρουσιάζει κέρδη. Ειδικότερα δεν μπορεί να κατηγορεί  φαρμακευτικές εταιρίες,  που πολύ περισσότερο από άλλους κλάδους επαναεπενδύουν το 12%-20% των κερδών τους στην έρευνα και στην ανάπτυξη νέων μορίων για θεραπείες που σώζουν και βελτιώνουν τις ζωές όλων μας.

Αν όμως επιβεβαιωθεί μια επιθετική πολιτική προς τις πολυεθνικές, ή σε ενδεχόμενη περαιτέρω οικονομική ασφυξία, υπάρχουν στα συρτάρια σας σενάρια «εξόδου» κάποιων εταιρειών ;

Δεν τίθεται θέμα μη παραμονής των εταιρειών στη χώρα. Δεν υπάρχει σενάριο εξόδου και δεν υπάρχει διάθεση εκ μέρους καμίας εταιρείας που έχει εδραιωμένη θέση στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, να αποσυρθεί. Αυτό το έχουμε αποδείξει διαχρονικά και με την αποδοχή του κουρέματος όπως σας προανέφερα, και των πληρωμών κατά ένα δις ευρώ που αντιστοιχούν σε κέρδη περίπου μίας δεκαετίας και θα είμαστε εδώ ακόμη και στο δυσκολότερο σενάριο που αποφασίσει η κυβέρνηση να προχωρήσει.

Ποιές ήταν οι επιπτώσεις από τον περιορισμό της δαπάνης στα δύο δις για το 2014 σε ασθενείς  και φαρμακοβιομηχανία;

 Η συρρίκνωση της φαρμακευτικής δαπάνης  στα δύο δις είναι δραματική. Να σημειώσω δε ότι μιλάμε για μείωση που φτάνει το 64% από τότε που ξεκίνησε η κρίση ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 178 ευρώ για κάθε πολίτη όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 320.

Αν θυμηθούμε τα 5,5 δις πριν λίγα χρόνια, δεν θα έπρεπε να είχε γίνει αυτή η μείωση;

Βεβαίως έπρεπε αλλά εμείς φτάσαμε στην άλλη άκρη του εκκρεμούς  με αντίκτυπο στην περίθαλψη, στην ποιότητα ζωής των ασθενών αλλά του προσδόκιμου ζωής. Εμείς πιστεύουμε ότι η φαρμακευτική δαπάνη θα έπρεπε  να είναι 2,5- 2,6 δισ  για να καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού. Σε καμία  περίπτωση δεν πρεσβεύω ότι θα έπρεπε  να επιστρέψουμε στα μεγέθη των 5 δις, αλλά πιστεύω ότι το 64% της μείωσης είναι ακραίο και δε θίγει τα συμφέροντα των εταιρειών, αλλά τον έλληνα πολίτη.

Δεδομένης της οικονομικής κατάστασης πιστεύετε ότι θα καταφέρετε – και με ποιο τρόπο – να εξασφαλίσετε αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης;

 Από τις  εξαγγελίες του πρωθυπουργού αλλά και τις δηλώσεις του υπουργού Υγείας έχει διαφανεί ότι η Δημόσια Υγεία είναι βαρύνουσας σημασίας και άμεση προτεραιότητα για όλη την κυβέρνηση.  Το φάρμακο που συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα για την Υγεία,  αντιπροσωπεύει το 15% των δαπανών.

 Έχει λοιπόν εξαγγείλει ο πρωθυπουργός  ότι το 5% που επενδύουμε για την υγεία ,- δε χρησιμοποιώ τη λέξη δαπανώ γιατί πιστεύω ότι στην Υγεία, επενδύεις και δε δαπανάς – ,θα πάει στο 6% του ΑΕΠ και αυτό μπορεί να το πετύχει από το συνολικό προϋπολογισμό. Μέσα λοιπόν από αυτή την αύξηση του 1% προσδοκούμε και σε μία αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Επίσης θεωρούμε ότι στη φαρμακευτική δαπάνη δε θα πρέπει να υπολογισθούν τα εμβόλια εφόσον αυτά αποτελούν πρόληψη και όχι δαπάνη.

Αυτή είναι μια αύξηση που θα διεκδικήσουν κυρίως τα γενόσημα που δεν έχουν μεγάλη διείσδυση;

Η σημασία των γενοσήμων για τη χώρα μας είναι παρά πολύ μεγάλη αφενός γιατί προσφέρει οικονομικές θεραπείες για πολλές γνωστές ασθένειες και δεν επιβαρύνει το σύστημα υγείας, αφετέρου απελευθερώνει πόρους για την εισαγωγή νέων καινοτόμων φαρμάκων. Σε όλα τα κράτη του κόσμου ένα μεγάλο μέρος του όγκου των φαρμάκων που κυκλοφορούν που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνά το 50%, αφορά σε γενόσημα φάρμακα. Στην Ελλάδα όμως η διείσδυση των γενοσήμων είναι ακόμη χαμηλή και αυτό οφείλεται εν πολλοίς στην στρέβλωση που υπάρχει στην αγορά αλλά και στις τιμές των γενοσήμων που θα πρέπει να εξορθολογισθούν με τρόπο ώστε να μην υπάρξει προκλητή υποκατάσταση με  ακριβότερες θεραπείες.

Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι μια  σωστή αναλογία πρωτοτύπων και γενοσήμων φαρμάκων στη χώρα μας;

Διεθνώς τα φάρμακα εκτός πατέντας και τα γενόσημα αποτελούν μία ενιαία κατηγορία και σε γενικές γραμμές έχουν μία μικρή διαφορά κόστους. Βέβαια τα γενόσημα και τα of patent δεν είναι όμοια φάρμακα. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις που μπορεί να μην είναι μεγάλες αλλά για ένας ασθενή που παίρνει μια συγκεκριμένη αγωγή μπορεί να σημαίνουν πολλά για τη ρύθμιση της θεραπείας του. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα φάρμακων  για την υπέρταση για τον υποθυρεοειδισμό ή τον υπερθυρεοειδισμό που δεν πρέπει να αλλάζουν σύμφωνα πάντα με τους θεράποντες ιατρούς είτε πρόκειται για γενόσημα φάρμακα είτε πρόκειται για φάρμακο εκτός πατέντας.

Από εκεί και πέρα τα συστήματα υγείας οφείλουν διασφαλίζοντας τις θεραπείες με τα γενόσημα φάρμακα να εξασφαλίζουν πόρους για τις νέες θεραπείες με τα καινοτόμα φάρμακα.  Τα μη προστατευμένα φάρμακα λοιπόν, θα πρέπει να αποτελούν το μεγαλύτερο όγκο αλλά και εμείς θα πρέπει να βάλουμε εφικτούς στόχους. Διότι καταλαβαίνετε ότι δεν είναι ρεαλιστικό να είμαστε στο 22% περίπου διείσδυσης κατά όγκο και να λέμε ότι θα πάμε στο 60%. Αυτό είναι ανέφικτο και οπωσδήποτε δε μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη.  Ένας λογικός και επιβεβλημένος στόχος θεωρώ ότι είναι μέσα στην επόμενη διετία να φτάσουμε γύρω στο 50% – και αυτό προσωπικά θεωρώ ότι είναι μια καλή αναλογία -προσδιορίζοντας ποιος είναι ο στόχος για το 2015 και ποιος για το 2016 και τι ενέργειες θα κάνουμε.

Σχετικά με τις κλινικές μελέτες τι περιθώρια υπάρχουν προκειμένου να αυξηθούν οι επενδύσεις σε ένα δις, στόχο που έθεσε ο κος Κουρουμπλής;

 Ο στόχος που έχει βάλει ο κος Κουρουμπλής είναι ιδιαίτερα φιλόδοξος. Ο υπουργός Υγείας μίλησε για ένα δις προφανώς αναλογιζόμενος τι έχουν πετύχει χώρες με πληθυσμό ανάλογο με την Ελλάδα, όπως είναι το Βέλγιο.  Εμείς  τα 80 εκατομμύρια ευρώ  δε νομίζω μπορούμε να τα υπερπολλαπλασιάσουμε μέσα σε ένα χρόνο και να φτάσουμε το ένα δις. Αυτό που μπορούμε να βάλουμε ως στόχο είναι η σταδιακή αύξηση κατά 50%  κάθε χρόνο ούτως ώστε σε ορίζοντα τριετίας να φτάσουμε τα  250 εκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα όμως πρέπει να υλοποιηθούν και οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις ώστε να αρθεί η γραφειοκρατία και να αναδιοργανωθούν τα νοσοκομεία όπου μπορούν να γίνουν αυτές οι κλινικές μελέτες, δημιουργώντας τις βασικές υποδομές αλλά και τα  κίνητρα που θα κάνουν τις εταιρείες να προτιμήσουν την Ελλάδα έναντι άλλων χωρών γιατί δεν αρκεί βέβαια να λυθεί το θεσμικό πλαίσιο.

Δηλαδή πέρα από το θεσμικό πλαίσιο ποια ακριβώς είναι τα κίνητρα των εταιρειών για να ενεργοποιήσουν κάποιο πρόγραμμα κλινικών μελετών στη χώρα;

Να μπορούν να έχουν τη δυνατότητα οι ερευνητές να αξιολογήσουν το φάρμακο πριν βγει στην αγορά πάνω σε έλληνες ασθενείς, προκειμένου να βγάλουν συμπεράσματα για τις ευεργετικές συνέπειες αλλά και να σταθμίσουν  τη σχέση αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του νέου φαρμάκου.

Τελικά που είναι ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός; Μεταξύ πολυεθνικών ή ανάμεσα στο ΣΦΕΕ και στην ΠΕΦ;

 Καλή ερώτηση… Σε μια ελεύθερη αγορά που δραστηριοποιούνται δεκάδες εταιρείες φυσικά και υπάρχει ανταγωνισμός που προάγει την ανάπτυξη. Στο χώρο της υγείας όμως και δη στο φάρμακο, που αποτελεί κυρίως κοινωνικό αγαθό  και δευτερευόντως εμπόρευμα, ο ανταγωνισμός δεν έγκειται στην κατάκτηση μεγαλύτερων μεριδίων στην αγορά με στόχο το κέρδος, αλλά στην ανακάλυψη νέων θεραπειών που θα βελτιώσουν τη ζωή. Είναι ένας ανταγωνισμός επιστήμης που προσδιορίζεται στο πεδίο της έρευνας και όχι του κέρδους. Να θυμίσω πως για να βγει ένα καινούργιο φάρμακο στην αγορά απαιτούνται 1,3 δισ δολάρια.

Στην Ελλάδα λοιπόν ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών, ελληνικών και μη, είναι ένας δημιουργικός ανταγωνισμός που παράγει θέσεις εργασίας αλλά και δημιουργεί προοπτικές συνεργασίας πχ συμφωνίες συμπροώθησης συγκεκριμένων φαρμάκων, η συνεργασίες για ανάπτυξη και βελτίωση της τεχνολογίας. Να σημειώσω δε ότι το 40% των φαρμάκων που παράγονται στην Ελλάδα παράγονται για πολυεθνικές εταιρείες.

Σε τρία χρόνια από τώρα τι θα θέλατε να πείτε ιδανικά στα υπόλοιπα μέλη του ΣΦΕΕ όταν θα λήξει η θητεία σας;

Αυτό που θα ήθελα ιδανικά – και μάλιστα  όχι σε τρία, αλλά σε ένα χρόνο από τώρα που θα γίνει η γενική συνέλευση των μελών μας – είναι να μιλάμε για την αποκατάσταση της εικόνας του χώρου της υγείας αλλά και του φαρμάκου. Θέλουμε να  συμβάλλουμε με το σχέδιο δράσης που έχουμε καταθέσει στο υπουργείο στη συλλογική προσπάθεια για την κάλυψη των ασθενών αλλά και στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου συστήματος Υγείας. Το νέο ΔΣ του ΣΦΕΕ μόλις έχει αναλάβει και θεωρώ ότι βήμα – βήμα, βάζοντας στόχους αλλά και συνδιαμορφώνοντας την πολιτική του φαρμάκου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, θα καταφέρουμε να πετύχουμε αυτούς τους στόχους.

Σε αυτή τη λογική της κάλυψης των ασθενών πως θα ανταποκριθείτε στο αίτημα του υπουργού Υγείας που ζήτησε να υπάρχει ειδικό καθεστώς σε ότι αφορά τις τιμές των αντικαρκινικών φαρμάκων προκειμένου να μην καταφύγει η χώρα σε έκτακτα μέτρα στο πλαίσιο συμφωνιών του Παγκόσμιου Οργανσιμού Εμπορίου;

 Ο κος Κουρουμπλής έκανε τη συγκεκριμένη πρόταση χωρίς όμως να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για το πώς μπορεί να εφαρμοσθεί η συγκεκριμένη πρόταση. Και σημειώνω πως στα αντικαρκινικά φάρμακα υπάρχει μια πολύ μεγάλη γκάμα με εξαιρετικά  φάρμακα – χημειοθεραπείας και μη – που μπορεί να έχει λήξει η πατέντα τους, αλλά και γενόσημα που μπορούν να υποκαταστήσουν τα πρωτότυπα με πολύ χαμηλότερο κόστος, άρα πιστεύω ότι δεν είναι ούτε ορθολογικό ούτε δίκαιο  να επιβληθεί μία νέα οριζόντια μείωση στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Είναι άδικο  για τους έλληνες ασθενείς αλλά και εμείς ως κλάδος δε μπορούμε να αντέξουμε την επιβάρυνση επιπλέον εκπτώσεων σε αυτή την κατηγορία φαρμάκων που αναφέρατε αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη.

Εμείς σκοπεύουμε να συμμετέχουμε με θετική διάθεση στη διαβούλευση  που θα γίνει για την κάλυψη όλων των θεραπειών και όχι μόνο των αντικαρκινικών φαρμάκων.

Σήμερα, ως νέο ΔΣ και ως Πρόεδρος και εκπρόσωπος του ΣΦΕΕ, ποιες είναι οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνετε;

Καταρχάς περιμένουμε την κυβέρνηση να ανοίξει τα χαρτιά της.  Από εκεί και πέρα δεσμευόμαστε ότι δε θα φύγουμε από την ελληνική αγορά και με δεδομένη την θετική ανταπόκριση του υπουργείου, δεσμευόμαστε ότι θα φέρουμε τα καινοτόμα φάρμακα προσδοκώντας ότι αυτά σε εύλογο χρονικό διάστημα και έπειτα από αξιολόγηση θα μπουν στην ελληνική αγορά. Ακόμα δεσμευόμαστε ότι θα βοηθήσουμε την κυβέρνηση να εξορθολογήσει περαιτέρω τη δαπάνη με τα γενόσημα. Επίσης δεσμευόμαστε ότι εφόσον υπάρχει ένα υγιές και προβλέψιμο περιβάλλον θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Δεσμευόμαστε τέλος ότι εάν υπάρξει αύξηση του προϋπολογισμού για το φάρμακο πάνω από δύο δις και ότι εάν η κυβέρνηση καλύψει το 50% της φαρμακευτικής δαπάνης των ανασφάλιστων να καλύψουμε  εμείς  το υπόλοιπο  50%.

Κρατώ αυτό και σας ευχαριστώ.

Σας ευχαριστώ κι εγώ.