Νέα

Συνέντευξη Γενικού Διευθυντή ΣΦΕΕ κ. Μιχάλη Χειμώνα στο CNN Greece και στη δημοσιογράφο Νατάσα Σπαγαδώρου, 20/11/2024

Η ανταγωνιστικότητα και η καινοτομία απειλούνται ευθέως σε όλη την Ευρώπη, ενώ η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, δημιουργεί νέα δεδομένα στην παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία. Την ίδια ώρα στην Ελλάδα, η υποχρηματοδότηση στο φάρμακο, οι αυξημένες ανάγκες των πολιτών και δη των χρονίως πασχόντων, αλλά και τα τεράστια ποσά σε υποχρεωτικές επιστροφές, δημιουργούν ένα δύσκολο και απρόβλεπτο μείγμα, το οποίο δυστυχώς μπορεί να οδηγήσει αφενός τους ασθενείς σε μειωμένη πρόσβαση σε καινοτόμες και αναγκαίες θεραπείες, αφετέρου τον κλάδο σε αποβιομηχάνιση. Ποια πολιτική πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να διασωθούμε και να διατηρήσουμε συνθήκες ισότιμης πρόσβασης και βιωσιμότητας σε ασθενείς, επιχειρήσεις και υγειονομικού συστήματος;

Ο φαρμακευτικός κλάδος, ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες του συστήματος υγείας και της οικονομικής ανάπτυξης, σήμερα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο. Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με έντονες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η γήρανση του πληθυσμού και η απομάκρυνση της Έρευνας και Ανάπτυξης Ε&Α, από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ και την Ασία. Μεταξύ 2002 και 2022, το επενδυτικό χάσμα σε Ε&Α, μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής, αυξήθηκε από δύο δισεκατομμύρια ευρώ, σε 25 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ σήμερα μόνο το 22% των παγκοσμίως παραγόμενων νέων θεραπειών, παράγονται στην Ευρώπη.

Δυστυχώς, υπάρχει πρόβλημα προσέλκυσης επενδύσεων σε κλινικές μελέτες σε όλη την Ευρώπη. Παρά την αύξηση των κλινικών μελετών παγκοσμίως κατά 38% την τελευταία δεκαετία, το παγκόσμιο μερίδιο των μελετών που διεξάγονται στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, ΕΟΧ, έχει μειωθεί δραματικά, σχεδόν κατά το ήμισυ. Σύμφωνα με νέα έκθεση της IQVIA για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων, EFPIA και την Vaccines Europe, το μερίδιο του ΕΟΧ στις εμπορικές μελέτες -δηλαδή αυτές που χρηματοδοτούνται από φαρμακευτικές εταιρείες, έχει υποχωρήσει από 22% το 2013, σε 18% το 2018, και έπειτα σε μόλις 12% το 2023. Σύμφωνα με τα δεδομένα, αυτό σημαίνει ότι 60.000 λιγότεροι ασθενείς έχουν πρόσβαση σε μελέτες εντός του ΕΟΧ, ενώ 20.000 λιγότερες θέσεις είναι διαθέσιμες σε μελέτες που αφορούν μόνο χώρες του ΕΟΧ. Έτσι, οι Ευρωπαίοι χάνουν την ευκαιρία να αποκτήσουν πρόσβαση στα νέα καινοτόμα φάρμακα. Αυτό, έχει φυσικά αρνητική επίπτωση και στην Ελλάδα, μια χώρα που διαχρονικά πασχίζει να προσελκύσει επενδύσεις στις κλινικές μελέτες.

Στη χώρα μας, η φαρμακοβιομηχανία αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της εθνικής οικονομίας, με σημαντική συμβολή στο σύστημα υγείας, τους ασθενείς και τη συνολική οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του Ιδρύματος Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών -ΙΟΒΕ, το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου του φαρμάκου το 2022 ανήλθε σε 6.5 δισεκατομμύρια ευρώ, 3.2% του ΑΕΠ. Για κάθε ένα ευρώ προστιθέμενης αξίας που παράγουν οι φαρμακευτικές εταιρίες, δημιουργούνται συνολικά 2.3 ευρώ στην εθνική οικονομία. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά του κλάδου υπολογίζεται σε 118.9 χιλιάδες θέσεις εργασίας, 2.9% της συνολικής απασχόλησης, με κάθε θέση στον κλάδο να υποστηρίζει 3.4 θέσεις πλήρους απασχόλησης, συνολικά στην οικονομία. Τέλος, η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται σε 1.8 δισεκατομμύρια ευρώ, υπογραμμίζοντας την καθοριστική συμβολή του, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στα δημόσια οικονομικά της χώρας.

Παρά τη σημαντική συμβολή του φαρμακευτικού κλάδου σε μια καλύτερη δημόσια υγεία, η περαιτέρω ανάπτυξή του αλλά και η βιωσιμότητά του στη χώρα μας, κινδυνεύει. Η υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης, αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, και οι συνθήκες που η πολιτεία έχει επιτρέψει να διαμορφωθούν στον χώρο του φαρμάκου, έχουν φέρει τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις σε οριακό σημείο, διακυβεύοντας την πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε υπάρχουσες, αλλά κυριότερα, σε μελλοντικές καινοτόμες θεραπείες. Μάλιστα από το 2022 και μετά το πρόβλημα έχει ενταθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να παρατηρούμε το μοναδικό φαινόμενο στα παγκόσμια χρονικά όπου η κρατική χρηματοδότηση υπολείπεται των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας.

Η διασφάλιση της βιωσιμότητας του φαρμακευτικού κλάδου και του συστήματος υγείας είναι καταλυτικής σημασίας για τους Έλληνες ασθενείς, για να μπορούν να απολαμβάνουν όλα αυτά που η επιστήμη και η καινοτομία φέρνει και θα φέρει τα επόμενα χρόνια. Η επανεξέταση του δημόσιου προϋπολογισμού για το φάρμακο και η επαρκής χρηματοδότηση με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Ελλήνων ασθενών θα διασφαλίσουν –ευελπιστούμε- την έγκαιρη και καθολική πρόσβασή τους στις νέες, καινοτόμες, αλλά και στις καθιερωμένες θεραπείες. Απαιτείται μια ολοκληρωμένη στρατηγική για μια βιώσιμη και ασθενοκεντρική εθνική φαρμακευτική πολιτική. Οι προτάσεις του ΣΦΕΕ επικεντρώνονται σε τρεις κύριους πυλώνες:

• Επένδυση στο φάρμακο: Η Ελλάδα χρειάζεται να αυξήσει τη δημόσια χρηματοδότηση για το φάρμακο, κυρίως μετά το 2025, όπως κάνουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
• Ταυτόχρονα, αποδοτική διαχείριση των πόρων στην υγεία και εξορθολογισμός της δαπάνης, μέσω ψηφιακών εργαλείων και διαφάνειας: Όσο και αν αυξηθεί η χρηματοδότηση, όμως, το πρόβλημα θα παραμείνει άλυτο, εάν δεν συνδυαστεί με εξορθολογισμό της ζήτησης και πλήρη εφαρμογή ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, όπως δημιουργία και επέκταση θεραπευτικών πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών και χρήση ψηφιακών εργαλείων για τη βελτίωση των ελέγχων και την αύξηση της αποτελεσματικότητας των επενδύσεων
• Ενίσχυση κινήτρων για επενδύσεις σε Έρευνα & Ανάπτυξη: Η Πολιτεία πρέπει να θεσπίσει επιπλέον κίνητρα για την Έρευνα και Ανάπτυξη, για να προσελκύσει η χώρα μας περισσότερες επενδύσεις σε κλινικές μελέτες, οι οποίες έχουν σημαντικότατα οφέλη για τους ασθενείς που συμμετέχουν σε αυτές, το σύστημα υγείας και την οικονομία

Καταλήγοντας, το ζητούμενο είναι η διαμόρφωση μιας βιώσιμης εθνικής φαρμακευτικής πολιτικής, με επίκεντρο τον ασθενή, με στόχο την καλή Δημόσια Υγεία και με συμβολή στην Εθνική Οικονομία. Επένδυση στην καινοτομία και το φάρμακο, σημαίνει επένδυση στο μέλλον της κοινωνίας μας.