Επισφαλής η πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα
Συνέντευξη του κου Ολύμπιου Παπαδημητρίου, Προέδρου ΣΦΕΕ στo DailyPharmaNews, 16.01.2024
1) Ποιες είναι οι προτεραιότητες κλάδου για το 2024;
Το «κλείσιμο» του 2023 δυστυχώς μας βρήκε σε χειρότερη θέση από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Η υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και η μη ολοκλήρωση αναγκαίων μεταρρυθμίσεων είχαν ως αποτέλεσμα τη μετακύληση για άλλη μια χρονιά όλου του βάρους στη φαρμακοβιομηχανία με την μορφή υποχρεωτικών επιστροφών. Μάλιστα το 2023, για πρώτη φορά στα χρονικά, η συνεισφορά των φαρμακευτικών εταιριών στη φαρμακευτική δαπάνη (μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών) υπερέβη κατά περίπου 200 εκατ. € τη δημόσια χρηματοδότηση από την Πολιτεία, ένα γεγονός πρωτοφανές που αποτελεί μια θλιβερή πρωτιά για τη χώρα μας – δεν συμβαίνει πουθενά αλλού! Οι παρούσες συνθήκες αναδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη να προχωρήσουμε άμεσα στην εφαρμογή μιας βιώσιμης φαρμακευτικής πολιτικής που θα ικανοποιεί τις ανάγκες των ασθενών. Υπηρετώντας το πλαίσιο αυτό, εμείς ως Σύνδεσμος έχουμε αποστείλει στην Πολιτεία τις προτάσεις μας που κινούνται στις εξής κατευθύνσεις:
1. Σταδιακή ενίσχυση της δημόσιας επένδυσης στο φάρμακο: ο εξορθολογισμός της δημόσιας χρηματοδότησης για το φάρμακο είναι απαραίτητος, θα πρέπει να λάβει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών σε φάρμακα, το επιδημιολογικό και δημογραφικό προφίλ της χώρας μας, αλλά και τις νέες καινοτόμες θεραπείες που είναι ήδη εδώ, ενώ περισσότερες έρχονται στο μέλλον. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι οι όροι που θα ισχύουν για τα νέα φάρμακα που αξίζει να έλθουν στη χώρα, θα είναι βιώσιμοι.
2. Βελτίωση της απόδοσης των διαθέσιμων πόρων και ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας: Αφενός πρέπει να εφαρμοστούν καλές πρακτικές από άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης, αφετέρου πρέπει άμεσα να ολοκληρωθούν οι ψηφιακές μεταρρυθμίσεις, όπως εφαρμογή των πρωτοκόλλων, εισαγωγή φίλτρων συνταγογράφησης, ενεργοποίηση του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς, διασύνδεση των εργαστηριακών εξετάσεων με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, προώθηση της ψηφιοποίησης στα Nοσοκομεία και διενέργεια διαγωνισμών, όπου είναι εφικτό και βέβαια η ουσιαστική λειτουργία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
3. Πρόσβαση των ασθενών στην καινοτομία: Οι νέες θεραπείες υψηλής αξίας, δημιουργούν επιπλέον προκλήσεις για όλα τα συστήματα υγείας διεθνώς, αφού πολλές φορές έχουν υψηλό κόστος. Η Πολιτεία πρέπει να εξασφαλίσει την πρόσβαση στην καινοτομία, των ασθενών που τη χρειάζονται, εισάγοντας νέους τρόπους αξιολόγησης, χρηματοδότησης και αποζημίωσης τους. Ο ΣΦΕΕ έχει προτείνει τη δημιουργία ενός Ταμείου Καινοτομίας (Innovation Fund), το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει αυτές τις θεραπείες, αφού προηγηθεί η αξιολόγησή τους.
4. Προσέλκυση επενδύσεων: Για να προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις στην Παραγωγή και σε Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί το πλαίσιο κινήτρων, ειδικά όσον αφορά τις κλινικές μελέτες. Χρειάζεται να επανεξεταστεί το υπάρχον πλαίσιο που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς έχει λειτουργήσει μονομερώς, με επιτυχία για τις επενδύσεις σε εργοστάσια αλλά όχι για επενδύσεις στις κλινικές μελέτες. Στην Ελλάδα επενδύονται κάτι παραπάνω από 100 εκατ. ευρώ ετησίως σε κλινικές μελέτες, όταν σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συνολική επένδυση αγγίζει τα 44 δισ. ευρώ.
5. Βελτίωση της λειτουργικότητας του συστήματος: Πρέπει να ενισχυθεί η διαφάνεια και η προβλεψιμότητα, συνθήκες που είναι απαραίτητες για την υγιή επιχειρηματικότητα, και να εκλείψουν φαινόμενα όπως η αναδρομική ισχύς των διαπραγματεύσεων, η καθυστέρηση στην έκδοση των εκκαθαριστικών σημειωμάτων, η έλλειψη στοιχείων και οι αδιαφανείς υπολογισμοί.
6. Ευρωπαϊκή Φαρμακευτική Στρατηγική: Στην παρούσα περίοδο είναι σε εξέλιξη η αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Φαρμακευτικής Νομοθεσίας, το αποτέλεσμα της οποίας θα καθορίσει το μέλλον του κλάδου στην Ευρώπη τουλάχιστον για τα επόμενα 40 περίπου χρόνια. Είναι πολύ σημαντικό η χώρα μας να εξακολουθήσει να υποστηρίζει το οικοσύστημα της προστασίας της πατέντας, διατηρώντας ή και ενισχύοντας το υπάρχον πλαίσιο κινήτρων για την Καινοτομία.
2) Τί θα γίνει με το clawback, που ήταν το πρώτο πράγμα που ανέφερε ο νέος Υπουργός Υγείας, κ. Άδωνις Γεωργιάδης;
Ο νέος Υπουργός Υγείας γνωρίζει καλά την αγορά του φαρμάκου από το παρελθόν, και γνωρίζει επίσης πως το μεγάλο πρόβλημα του κλάδου είναι η συγκράτηση των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback & rebate) οι οποίες δυστυχώς αυξάνονται συνεχώς θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των εταιρειών αλλά κυρίως την πρόσβαση των ασθενών σε υπάρχοντα και μελλοντικά φάρμακα. Η Κυβέρνηση δείχνει επιτέλους να αντιλαμβάνεται ότι οι υποχρεωτικές επιστροφές, που ανέρχονται πλέον σε € 2,8 δις, είναι ανεξέλεγκτες και μη βιώσιμες για τις επιχειρήσεις του κλάδου, αλλά και για το ίδιο το σύστημα υγείας. Ευελπιστούμε ότι ο κ. Γεωργιάδης, θα κάνει πράξη έστω κάποιες από τις προτάσεις μας ώστε να μπορέσει να συγκρατήσει την υπέρβαση της δαπάνης και να περιορίσει τις υπέρογκες υποχρεωτικές επιστροφές.
3) Ακούγεται ότι κάποια φάρμακα δεν θα έρθουν καθόλου στην ελληνική αγορά. Ισχύει αυτό;
Η υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης και οι υπέρογκες επιστροφές έχουν δημιουργήσει ένα μοντέλο που δεν είναι βιώσιμο και, δυστυχώς, έχει άμεσες επιπτώσεις στους ασθενείς. Ήδη η εισαγωγή νέων φαρμάκων στην Ελλάδα καθυστερεί κατά έξι (6) μήνες περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν και έχει φθάσει στα δύο (2) χρόνια. Η πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα καθίσταται επισφαλής και δυστυχώς κάποια μπορεί να μην έρθουν ποτέ στην Ελλάδα. Ήδη αυτή τη στιγμή που μιλάμε υπάρχουν νέα φάρμακα που οι εταιρείες που τα έχουν αναπτύξει επιλέγουν να μην τα διαθέτουν στην Ελλάδα, υπό τις ισχύουσες συνθήκες. Επίσης, υπάρχει το ενδεχόμενο υπάρχοντα φάρμακα να αιτηθούν απόσυρση από τη θετική λίστα.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι στο χώρο του φαρμάκου αναγνωρίζουμε την ανάγκη για τον επανασχεδιασμό της φαρμακευτικής πολιτικής και τη δημιουργία μιας «Εθνικής Στρατηγικής για το Φάρμακο». Μιας πολιτικής που θα λειτουργεί προς όφελος των Ελλήνων ασθενών, με γνώμονα τη βιωσιμότητα των φαρμακευτικών επιχειρήσεων και συνεπώς και τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας.
