Νέα

Άρθρο Προέδρου ΣΦΕΕ κ. Ολύμπιου Παπαδημητρίου στο CNN Greece, 14/04/2025

Πέρυσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον νέο κανονισμό Critical Medicines Act για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας κρίσιμων φαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Το νέο πλαίσιο αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία της διατήρησης και ενίσχυσης της ευρωπαϊκής παραγωγικής βάσης φαρμακευτικών προϊόντων, μειώνοντας την εξάρτηση από τρίτες χώρες. To Critical Medicines Act μπορεί να συντελέσει στη δημιουργία μιας βιομηχανικής εργαλειοθήκης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων φαρμάκων και την υγειονομική ετοιμότητα της Ε.Ε. απέναντι σε παγκόσμιες προκλήσεις, όπως οι πανδημίες και οι γεωπολιτικές εντάσεις. Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) όπως και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων (EFPIA) χαιρετίζει τη νέα αυτή ευρωπαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία που στοχεύει στην ενίσχυση της παραγωγής και διαθεσιμότητας κρίσιμων φαρμάκων και ανοίγει νέες προοπτικές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

Ωστόσο, αν το ένα ζητούμενο είναι να μη λείψουν κρίσιμα φάρμακα από την Ευρώπη και να μειωθεί η εξάρτησή της από άλλες περιοχές της υφηλίου, όσον αφορά τα φάρμακα, το άλλο είναι η προσέλκυση της φαρμακευτικής καινοτομίας ώστε να μην μείνει πίσω στον παγκόσμιο χάρτη των φαρμακευτικών επενδύσεων, καθώς η αδύναμη προστασία των ρυθμιστικών δεδομένων και η έλλειψη κινήτρων για έρευνα και ανάπτυξη αποθαρρύνουν τις επιχειρήσεις. Η ήπειρός μας ανταγωνίζεται για επενδύσεις με τις ΗΠΑ, καθώς και με αναδυόμενες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία. Οι τάσεις είναι ανησυχητικές: το 2002 οι ΗΠΑ δαπάνησαν 2 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από την Ευρώπη για Ε&Α και το 2022 το χάσμα αυτό διευρύνθηκε στα 25 δις Ευρώ. Για τα φαρμακευτικά προϊόντα προηγμένων θεραπειών, η δραστηριότητα των κλινικών δοκιμών είναι διπλάσια στις ΗΠΑ και σχεδόν τριπλάσια στην Κίνα από ό,τι στην Ευρώπη. Στην πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι για τo μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας υπογραμμίζεται η ανησυχητική υποχώρηση της Ευρώπης ως κέντρο καινοτομίας και η ανάγκη να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας. Αν θέλουμε να ανακτήσει η Ευρώπη την ανταγωνιστικότητά της, χρειάζονται άμεσες μεταρρυθμίσεις: ενίσχυση της προστασίας δεδομένων, απλοποίηση των διαδικασιών και στήριξη της καινοτομίας. Έτσι θα προσελκύσει επενδύσεις και θα διασφαλίσει έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες. Άλλωστε, η διαθεσιμότητα καινοτόμων φαρμάκων και εμβολίων είναι καίριας σημασίας για όλους τους ασθενείς στην Ευρώπη και στο επίκεντρο θα πρέπει να βρίσκονται πολιτικές που μπορούν να ενισχύσουν την πρόσβαση στην καινοτομία.

Ακόμη πιο επιτακτική είναι για την Ελλάδα η αλλαγή της επικρατούσας κατάστασης: χρειάζονται άμεσες μεταρρυθμίσεις, ενίσχυση της δημόσιας επένδυσης στο φάρμακο, αποδοτικότερο σύστημα υγείας, απλοποίηση των διαδικασιών και στήριξη της καινοτομίας, γιατί μόνο έτσι θα προσελκύσει επενδύσεις και θα διασφαλίσει έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες.

Στη χώρα μας, η υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης – αποτέλεσμα της 12χρονης οικονομικής κρίσης και των μνημονίων – και οι καθυστερήσεις σε σημαντικά διαρθρωτικά μέτρα, όπως η εφαρμογή κλειδωμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων, ο ψηφιακός φάκελος ασθενούς, τα μητρώα ασθενών, η στρατηγική για την αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων ώστε να δημιουργηθεί χώρος για την εισαγωγή νέων θεραπειών, καθώς και η υιοθέτηση νέων μοντέλων αξιολόγησης και αποζημίωσης των νέων θεραπειών, δημιουργούν εμπόδια για την είσοδο νέων φαρμάκων. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν φτάσει πια σε οριακό σημείο και διακυβεύεται η πρόσβαση των ασθενών σε υπάρχουσες, αλλά κυριότερα σε μελλοντικές καινοτόμες θεραπείες. Μάλιστα από το 2022 και μετά παρατηρείται το μοναδικό φαινόμενο στα παγκόσμια χρονικά όπου η κρατική χρηματοδότηση υπολείπεται των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας. Με αυτές τις συνθήκες να επικρατούν, δεν εκπλήσσει ιδιαίτερα το γεγονός που κατέδειξε πρόσφατη μελέτη της IQVIA, πως για το χρονικό διάστημα 2020 – 2023, μόνο 1 στα 5 νέα καινοτόμα φάρμακα διατίθεται στη χώρα μας, από το σύνολο όσων θα μπορούσαν να είχαν κυκλοφορήσει.

Μετά από ένα καταστροφικό 2023, αφήσαμε πίσω μας το 2024 με διαβεβαιώσεις πως η εικόνα των υποχρεωτικών επιστροφών και ειδικά στη νοσοκομειακή δαπάνη, έχει βελτιωθεί. Είμαστε σε αναμονή της οριστικοποίησης των λογαριασμών του έτους ώστε οι υποσχέσεις να μετατραπούν σε αποτελέσματα. Ευελπιστούμε ότι με τα μέτρα και τις δεσμεύσεις που έχει λάβει το υπουργείο υγείας,  θα μειωθούν περαιτέρω οι υποχρεωτικές επιστροφές για το 2025, ώστε όλος ο κλάδος του φαρμάκου να βρεθεί πιο κοντά στη βιωσιμότητα και να διευκολυνθεί η είσοδος νέων φαρμάκων στην Ελλάδα.